Nieuwjaarstoespraak burgemeester

Maandag 8 januari 2024 hield burgemeester Agnes Schaap een nieuwjaarstoespraak tijdens de nieuwjaarsontmoeting. De nieuwjaarsontmoeting was in de Beekdalhoeve in Renkum.

Beste aanwezigen,

Namens de gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders en alle medewerkers van de gemeente Renkum heet ik u van harte welkom op deze nieuwjaarsontmoeting in de Beekdalhoeve. Fijn dat we op deze mooie, historische plek te gast mogen zijn. De voormalige boerderij met haar kenmerkende blauwe deuren. Velen onder u kennen deze plek vast nog wel onder de naam Everwijnsgoed. Op de gevelsteen van de boerderij staat het jaar 1791, maar op kaarten uit 1627 – ruim honderdvijftig jaar eerder! – staat de boerderij ook al ingetekend. Nu, bijna 4 eeuwen later, staan wij hier: Inwoners van de gemeente Renkum. We zijn net over de drempel van ons 100-jarige bestaan gestapt. De gemeente Renkum is – als je kijkt naar deze boerderij – dus eigenlijk nog maar ‘een jonkie’. Een jonkie met een mooie toekomst, maar daarover straks meer.

Ontmoeten en verbinden

Geweldig dat u weer met zovelen bent gekomen. Dat toont aan hoe betrokken u bent bij onze mooie gemeente. Fijn om u hier te ontmoeten. Ontmoeten blijft voor mij een belangrijk sleutelwoord. Ik vind het mooi om dat woord ook letterlijk te nemen: Je moet even niks, ont-moeten. In de ontmoeting zit dus ook de ontspanning. En dat is iets wat we in deze tijd zeker nodig hebben. Als je elkaar opzoekt, ontstaat er verbinding. Ik geloof daar heilig in. Het leidt vaak tot mooie initiatieven in de kernen van onze gemeente. 

In Wolfheze bijvoorbeeld dat bekend staat om z’n inwonerskracht, om z’n ‘noaberschap’, z’n nabuurschap. Inwoners zijn er voor elkaar in goede en mindere tijden. Samen zetten ze de schouders eronder om iets gedaan te krijgen. Elk jaar ontsteken inwoners gezamenlijk de duizenden lampjes in de grote kerstboom op het Dorpsplein. Veel vrijwilligers verlenen belangeloos hun medewerking om dit festijn voor het dorp mogelijk te maken. Dat vind ik een top traditie: saamhorigheid in hartje Wolfheze. En over saamhorigheid gesproken: Bij het ontsteken van de lichtjes waren ook Oekraïense taalcursisten die in Wolfheze worden opgevangen. Zij droegen badges met hun naam erop zodat ze makkelijk aanspreekbaar waren. En prachtidee! Want je kunt misschien niet veel doen aan de ellende in de wereld, Je kunt met zo’n klein gesprekje wel iets doen aan het gevoel van eenzaamheid wat iedereen meedraagt die zijn eigen huis en haard moet missen.

Een ander voorbeeld is de vurig gewenste spoorwegonderdoorgang. Een groep actieve Wolfhezenaren pleit daar al jarenlang voor. Met als gezamenlijke doel een betere veiligheid en meer leefbaarheid. Maar het is een ingewikkeld project. Inwoners, de provincie, ProRail, het ministerie, de NS, de gemeente. Zie die allemaal maar eens letterlijk op het juiste spoor te krijgen. Maar dit gaat zeker lukken.

Ook in de andere kernen leidt samenwerking tot mooie resultaten. Het Masterplan Centrum Doorwerth krijgt stap voor stap gestalte. En het dorpshuis Ons Middelpunt voorziet in een behoefte. Het staat letterlijk en figuurlijk midden in Doorwerth en in de samenleving. 

Ook Oosterbeek is in beweging. Zo zijn er plannen voor een groener hart, een herkenbaar centrum. We kijken samen met inwoners en ondernemers naar het dorp, met aandacht voor een aantrekkelijk en leefbaar centrum. Een klein stukje verder komen 50 tijdelijke woningen op het Overdal-terrein. We willen en moeten de komende jaren namelijk Oekraïense vluchtelingen blijven opvangen. In tijdelijke woningen kunnen we in hartje Oosterbeek ongeveer 100 gevluchte medemensen een thuis geven. Er zijn ook 10 woningen voor ander doelgroepen. Een krachtig voorbeeld van een win-winsituatie, in samenwerking met Vilente.

Heelsum vierde onlangs het 75-jarig bestaan van Unicum. Ook deze ondernemersvereniging laat zien dat als je de krachten bundelt, je saamhorigheid creëert. Dat zie ik terug in het Heelsumse dorpshart. 

In Renkum maken 4 voormalige basisscholen straks plaats voor woningen. Een goede ontwikkeling. Het kost tijd, maar er is beweging. 

Heveadorp is klein, maar groot in ideeën. Bijvoorbeeld als het gaat om het idee om waterkracht te gebruiken als duurzame energiebron. 

En dit zijn slechts enkele prachtige voorbeelden van saamhorigheid, van ontmoeten en van verbinden.

2023

Als je terugkijkt op 2023, kun je niet anders zeggen dan: Wat is er veel gebeurd. Te veel om allemaal op te noemen. 2023 was natuurlijk ons feestjaar. De gemeente Renkum bestond 100 jaar! Wat hebben jullie daar een mooi feest gemaakt. Ik heb ervan genoten. 

Het begon allemaal met de feestelijke start bij kasteel Doorwerth op 10 mei. Ongelofelijk wat een feest! Dans, muziek, gedichten, acrobatiek, echte ridders. Heel veel inwoners genoten van het spektakel. De toon was gezet! Grote en kleine festivalletjes en festiviteiten volgden. Een fietstocht langs alle 6 dorpen in het groen waar honderden mensen van genoten. Wandelingen, plandelen, een solex-tocht en natuurlijk de prachtige tentoonstelling van de collectie Pim Kwak in de concertzaal. In de dorpen waren heel veel mensen – jong en oud – bezig met het maken van prachtige slingers. Op die manier verbonden ze niet alleen de dorpen met elkaar, maar ook de inwoners! En wat zo mooi was: allerlei verenigingen en clubs zetten hun min of meer traditionele evenementen ook in het teken van Renkum 100. Op die manier werd het een eeuwfeest wat maandenlang leek te duren, met steeds weer nieuwe hoogtepunten. 

Inwoners bundelden hun krachten en organiseerden leuke, originele evenementen. Voor de hele gemeente, maar ook gewoon in de eigen straat, in de eigen buurt. Het thema Ontmoeten en Verbinden zag je zo overal terug. 

Het jaar 2023 leeft voort in de naam van de nieuwe voetbalclub. Redichem, R.V.W. en CHRC richtten samen de fonkelnieuwe Sportclub Wilhelmina op, SCW’23. Van 3 clubs naar 1 club. Ik hoop dat de nieuwe teams van SCW’23 veel voetbalplezier gaan hebben en veel wedstrijden gaan winnen, maar wat mij betreft zijn ze nu al kampioen!

Toch. Er is een uitspraak: ‘het kan niet altijd feest zijn’. En helaas was 2023 niet alleen maar leuk en gezellig. Voor veel inwoners stond 2023 – en voor sommigen helaas ook al eerdere jaren – in het teken van hun bestaanszekerheid. Kan ik de energiekosten nog wel betalen, is er nog eten voor de kinderen? Het is vreselijk dat inwoners in ons welvarende land, in onze welvarende gemeente met die vragen moeten worstelen. Waar mogelijk bieden gemeenten en andere overheden en organisaties ondersteuning, maar ik realiseer me dat het in die schrijnende situaties vaak niet meer is dan een druppel op een gloeiende plaat. 

De onzekerheid over het bestaan en ook de onvrede over het beleid, leidden bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen tot een politieke aardverschuiving in het land. Ik hoef u daar niets over te vertellen. Deze week herbeginnen de gesprekken tussen de partijen om tot een nieuw kabinet te komen. Natuurlijk hoop ik dat het nieuwe kabinet oog heeft voor de regio, oog heeft voor de gemeenten zodat we onze eigen taken en de taken die we van het Rijk overgedragen krijgen, goed kunnen uitvoeren.

Maar mijn grootste wens is dat het nieuwe kabinet, de landelijke, provinciale en gemeentelijke politiek en iedereen die zich inzet voor de publieke zaak, een passend antwoord vindt op de onzekerheid, de onmacht, de onvrede die spreekt uit de verkiezingsuitslag. Zeker als die uitslag een wig lijkt te drijven in de samenleving. Als die uitslag polariseert. Als die uitslag het land, gemeenschappen en zelfs families en vrienden verdeelt in kampen. Wij en Zij. 

Laten we elkaar vooral ontmoeten en met elkaar in gesprek gaan en blijven. Als we dat niet doen, ligt een ijzige polarisatie op de loer. Waar dat toe leidt zie je op verschillende plaatsen in de wereld. In Oekraïne, in Gaza, en helaas op tal van andere plaatsen, zie je oorlogen die voor onnoemlijk veel leed zorgen. Voor iedereen die in die oorlogssituaties zit, of ervoor op de vlucht is, wens ik dat 2024 minder geweld, minder onnodig leed, minder verdriet zal brengen. Laten we hier koesteren dat wij in vrede kunnen leven. De jaarlijkse herdenkingen in september zijn juist daarom zo belangrijk. De waarde ervan groeit alleen maar. Ik herhaal het nog maar eens: vrede is niet vanzelfsprekend. 

Wat mij persoonlijk raakte vorig jaar is de heropening van het opgeknapte Kinderbevrijdingsmonument in Oosterbeek. Samen met de kinderburgemeester Simon van Hoving mocht ik de openingshandeling verrichten. Het Kinderbevrijdingsmonument toont het belang aan van vrede en veiligheid. Het is zo belangrijk dat de basisscholen daar aandacht aan blijven besteden. Helemaal super dat de leerlingen van groep 8 van de Paasbergschool het monument adopteerden! Neem er gerust eens een kijkje. Het maakt indruk. 

Wat ook indruk op mij maakte, waren mijn ontmoetingen met inwoners. Ik ontmoet natuurlijk veel mensen en daar geniet ik enorm van. Maar de meest indrukwekkende ontmoetingen waren die met mensen die geraakt waren door een groot verdriet, door een groot onheil. Ik herinner me het contact met het Dorenweerd College na de noodlottige val van een van hun leerlingen van de spoorbrug in de Rosandepolder. Op de dag dat hij het behalen van zijn diploma vierde, sloeg het noodlot keihard toe. Wat valt er op zo’n moment te zeggen? Het enige wat dan troost, is dicht bij elkaar gaan staan en een arm om de ander heen slaan.

Ontmoetingen van een heel andere orde zijn de ontmoetingen met onze 100-plussers. Inwoners die al minstens zo oud zijn als onze gemeente. Soms zijn het door hun leeftijd tere, breekbare mensjes, soms zijn het ondanks hun leeftijd levenskrachtige vrouwen (ja het zijn allemaal vrouwen – het sterke geslacht) die nog volop deelnemen aan het leven. Er zijn 12 vrouwen van boven de 100, maar er staan wel twee mannen van 99 te trappelen om bij die club van 100-plussers te komen. De oudste inwoner is 104 jaar oud 

Misschien gelijk nog wat meer cijfers over u, de inwoners van Renkum? U bent sinds 1 januari met 31.413 Renkummers. Dat zijn er 63 minder dan het jaar ervoor. En dat ondanks dat er vorig jaar 168 kinderen geboren zijn, 92 jongens en 76 meisjes.

Het is u waarschijnlijk niet ontgaan. Als gemeente kijken we naar onze bestuurlijke toekomst. Hoe zorgen we ervoor dat u, onze inwoners en ondernemers, hier prettig kunnen blijven leven, wonen en werken? Uit grondig onderzoek blijkt dat op termijn herindeling het beste zorgt dat we onze dienstverlening en het peil van de voorzieningen kunnen waarborgen. Op 29 november 2023 onderstreepte de gemeenteraad die keuze. Daarmee zijn we als gemeente de dansvloer opgestapt, maar om te kunnen dansen heb je een danspartner nodig die met je wil dansen. Wij geloven erin dat die danspartner of -partners er zeker zullen komen. 

De gemeente Renkum staat nu aan het begin van een belangrijk en langdurig traject. Herindeling is een stip op de horizon. In het voorjaar onderzoeken we welke stappen we de komende jaren moeten zetten om tot die herindeling te kunnen komen. Zorgvuldigheid en transparantie zijn hierbij van groot belang. 
Juist omdat u moet kunnen blijven vertrouwen op goede voorzieningen en een goede dienstverlening betrekken we u intensief bij ons toekomsttraject. 

Wat brengt 2024? 

Ik hoop in ieder geval op meer rust en stabiliteit in de wereld. Op kleine schaal kunnen we daar zelf een steentje aan bijdragen door te blijven samenwerken, elkaar te blijven zoeken. Eén van de dingen waar ik naar uitkijk, is de 80^e viering van de Slag om Arnhem/Operatie Market Garden. Net voor kerst was ik in Engeland bij de Taxi Charity in Londen. Net als hier bij ons, merk ik dat het bij hen ook enorm leeft. Laten we hier een gedenkwaardige herdenking van maken en extra aandacht geven aan hen die hun leven gaven voor onze vrijheid en die van onze kinderen. Dat zij mogen blijven opgroeien in vrede.  

Laten we elkaar blijven vasthouden en naar elkaar blijven omzien! In goede en in minder goede tijden.

Ik wens u een gelukkig 2024 en veel gezondheid!

Dank u wel.

Burgemeester Agnes Schaap