Evaluatie wijzigingen afvalinzameling

Tijdens de begrotingsbehandeling van 2020 heeft de gemeenteraad ingestemd met een aantal wijzingen vanaf het jaar 2020. Hier leest u hoe deze wijzigingen in de praktijd zijn uitgepakt.

Beste leden van de gemeenteraad,

Vooruitlopend op het vaststellen van het nieuwe afvalbeleidsplan 2021 heeft uw raad tijdens de begrotingsbehandeling van 2020 ingestemd met een aantal wijzingen vanaf het jaar 2020. Deze wijzigingen hebben betrekking op de manier waarop afval in onze gemeente wordt ingezameld met als doel hiermee een besparing op de kosten te realiseren zonder het serviceniveau te veel te verlagen. Met deze brief geven wij u aan hoe de maatregelen in de praktijk zijn uitgepakt. Daarmee wordt tegelijkertijd invulling gegeven aan actiepunt 5 van ‘Afvalbeleid Renkum 2021’. Hierin wordt vermeld dat met een raadsbrief de effecten van de maatregelen met u worden gedeeld. Hieronder worden de effecten puntsgewijs beschreven.

Communicatie

Nadat uw raad heeft ingestemd met de wijzigingen is direct gekozen om de inwoners hierover te informeren. Afval gaat immers iedere inwoner aan. Daarom heeft ieder huishouden, medio december 2019, een brief ontvangen waarbij met een speciale flyer de wijzigingen zijn gecommuniceerd. Daarnaast zijn de wijzigingen 3 keer in Rijn en Veluwe gepubliceerd. Uiteraard is ook via social media en via de website aandacht aan de wijzigingen geschonken. Hierdoor zijn de meeste inwoners voorafgaand aan de wijzigingen tijdig geïnformeerd.

Wijzigingen 

Inzameling restafval van 1 keer per 3 weken naar 1 keer per 4 weken

Deze maatregel is ingevoerd omdat hiermee enerzijds een besparing op de inzameling wordt gerealiseerd en anderzijds tot een (beperkte) vermindering van de hoeveelheid restafval kan leiden. Wel werd een toename van het aantal klachten verwacht. Ten opzichte van het jaar 2019 heeft deze maatregel, samen met het verhogen van de tarieven (zie punt 3 van deze raadsbrief), geleid tot 50 ton minder restafval. Daarnaast is de beoogde besparing op de inzamelkosten gerealiseerd. Waar in 2019 het gemiddelde aanbiedpercentage van de restafvalkliko’s lag op 52% is dit percentage in 2020 gestegen tot 62%.  

Inzameling gft+e van 42 keer per jaar naar 26 keer per jaar

Deze maatregel is ingevoerd omdat in de praktijk bleek dat veel gft+e kliko’s lang niet altijd werden aangeboden en ook niet altijd volledig gevuld. Maar ook omdat de meeste gemeenten in Nederland, zonder problemen, een tweewekelijkse inzamelfrequentie van gft+e hanteren. Met een verlaging van de inzamelfrequentie is daarmee een verantwoorde besparing op de inzamelkosten te realiseren. Omdat hierbij sprake is van een significante teruggang in het serviceniveau werd wel een toename in het aantal klachten verwacht. Waar het gemiddelde aanbiedpercentage in 2019 lag op 59% was dit in 2020 gestegen tot 65%. 

Doordat gft+e minder vaak is ingezameld heeft dit geleid tot minder aanbod. Wel heeft de invoering van deze maatregel tijdens de warme zomer van 2020 geleid heeft tot een toename van het aantal klachten. Inwoners gaven aan dat een tweewekelijkse inzameling, tijdens warme perioden, tot meer vliegen, maden en ongedierte leidt. Daarom is vanuit de inwoners een online petitie gestart die de gemeente oproept voortaan, tijdens de drie zomermaanden, gft+e wekelijks in te zamelen. Met het vaststellen van het afvalbeleidsplan heeft uw raad gehoor gegeven aan deze oproep en wordt sinds dit jaar gft+e in de zomermaanden wekelijks opgehaald. Hiermee wordt invulling gegeven aan actiepunt 1 van het Afvalbeleid Renkum 2021. 

Verhogen variabel tarief restafval

Door het tarief voor het aanbieden van restafval te verhogen wordt een extra prikkel gegeven om afval beter te scheiden. Deze verhoging van het variabele tarief is de eerste sinds de invoering van diftar in onze gemeente in 2017. Omdat het verwerkingstarief van restafval, als gevolg van een nieuwe Europese aanbesteding, sinds het jaar 2020 fors is gestegen is het een logische keuze ook het tarief aan te passen. De verwachting hierbij is dat de meerkosten van het verwerken van restafval hiermee voor een groot deel gedekt worden. Deze maatregel geleid tot ruim € 94.000.- aan hogere opbrengsten ten opzichte van 2019. Tegelijkertijd heeft deze maatregel er ongetwijfeld toe bijgedragen dat de inwoners huishoudelijk afval beter zijn gaan scheiden met als gevolg minder restafval.

Pmd-zakken niet meer gratis verstrekken

Hoewel de hoeveelheid ingezameld pmd de laatste jaren nauwelijks toenam werden er steeds meer pmd-zakken opgehaald. Daarmee stegen ook ieder jaar de kosten. Dit betekent dat de ‘gratis’ zakken voor andere doeleinden werden gebruikt dan waarvoor ze bedoeld zijn. Door de verstrekking van de pmd-zakken over te laten aan de detailhandel gaan inwoners mogelijk zorgvuldiger om met het gebruik ervan. Deze maatregel heeft eind 2019 echter geleid tot een ware run op de gratis zakken. Als gevolg hiervan zijn extra kosten gemaakt om tot halverwege januari 2020 nog pmd-zakken uit te kunnen leveren. Met name de eerste maanden van 2020 leverde dit behoorlijk wat klachten op omdat inwoners vanaf dat moment moeten betalen voor iets waarvan de beleving is dat dit voorheen gratis was. Vanaf april 2020 waren de meeste inwoners echter aan de maatregelen gewend. Tot een afname van pmd heeft deze maatregel in het in 2020 niet geleid. Er is zelfs 116 ton meer pmd opgehaald dan in 2019. De oorzaak hiervan ligt waarschijnlijk deels in het meer thuiswerken als gevolg van Corona. Hierdoor zijn er meer verpakkingen in huis gehaald dan voorheen. Maar ook draagt het minder vaak ophalen van restafval én het verhogen van de tarieven bij aan beter afvalscheidingsgedrag. 

Verlaging aantal gratis bezoeken aan Afvalbrengstation Veentjesbrug

Het aantal ‘gratis’ bezoeken aan Veentjesbrug is verlaagd van 12 keer per jaar naar 6 keer per jaar. Het doel hiervan was minder drukte op het afvalbrengstation. Dit omdat het aantal bezoekers ieder jaar een stijging liet zien. Omdat in combinatie met deze maatregel ook de openingstijden zijn verlaagd (zie punt 6) is minder bezoek en drukte op het afvalbrengstation gewenst. Hierdoor zijn medewerkers van het afvalbrengstation beter in staat de inwoners naar de juiste bakken te verwijzen wat leidt tot betere afvalscheiding. 

Het jaar 2020 stond uiteraard in het teken van Corona. Met name tijdens de ‘eerste golf’ werd er in heel Nederland massaal naar het afvalbrengstation gereden. Dit omdat men door het verplicht thuiszijn aan het klussen en opruimen sloeg. Met name de eerste helft van 2020 heeft dit geleid tot veel bezoek. Echter door maximaal 5 bezoekers tegelijkertijd op het terrein toe te laten is er van extreme drukte op het afvalbrengstation geen sprake geweest. In de tweede helft van 2020 normaliseerde het aantal bezoekers. Desondanks heeft deze maatregel geleid tot een afname van 12.650 bezoekers ten opzichte van het jaar 2019. In totaal zijn er in 2020 30.503 bezoekers op het afvalbrengstation geweest. 

Openingstijden verminderen Afvalbrengstation Veentjesbrug

In vergelijking met andere gemeenten bleek dat afvalbrengstation Veentjesbrug vaker geopend was dan gemiddeld. Door tegelijkertijd het aantal ‘gratis’ bezoeken te verminderen én het niet meer accepteren van verbouwingsafval (zie volgende punt) is een vermindering van het aantal openingsuren te rechtvaardigen. Daarom is het afvalbrengstation sinds april 2020 (er moest eerst een oplossing voor het personeel gevonden worden) op dinsdag en donderdagochtend gesloten. De keuze voor deze momenten is genomen omdat dit voorheen de meest rustige momenten van de week zijn. Opmerkelijk genoeg heeft deze maatregel nauwelijks tot klachten geleid. 

Verbouwingsafval niet meer accepteren

Verbouwingsafval is een relatief dure afvalstroom waar ieder jaar hoge kosten mee gemoeid zijn. Daarnaast gaat het vaak om afval dat vrijkomt bij verbouwingen. De aard van dit afval kan dan ook nauwelijks aangemerkt worden als ‘huishoudelijk afval’. Voor dit soort afval zijn in de markt bouwcontainers te bestellen. Ook kan men er zelf mee naar particuliere afvalbrengstations rijden. De keuze is daarom gemaakt om dit afval, met inachtneming van een overgangstermijn van drie maanden, vanaf april 2020 niet meer te accepteren op het afvalbrengstation. 

Hoewel het in het begin even wennen was en geleid heeft tot ongeveer 20 dumpingen van kleine hoeveelheden afval heeft ook deze maatregel de verwachtte lagere verwerkingskosten tot gevolg gehad. Wel is er een speciale container voor kleine hoeveelheden op het afvalbrengstation teruggekeerd. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om een paar afgewaaide dakpannen, enkele metselstenen, een gebroken stoetegel of een kapot servies, etc. Na plaatsing van deze container in de zomer van 2020 is het aantal dumpingen van dit soort afval sterk afgenomen. 

Concluderend

Hoewel er in een groot deel van Nederland, als gevolg van Corona, in het jaar 2020 een toename is geweest van de hoeveelheid afval is dit niet het geval in gemeente Renkum. De maatregelen die uw raad per 2020 heeft genomen hebben er ongetwijfeld toe bijgedragen dat onze inwoners zorgvuldige afwegingen hebben gemaakt bij het aanbieden van afval. Een compliment naar onze inwoners is dan ook op zijn plaats. Ook blijkt dat de aanpassingen slechts beperkt hebben geleid tot klachten en ontevredenheid. Daarmee kan gesteld worden dat deze evaluatie positief is. Na de zomervakantie wordt in Rijn en Veluwe een artikel gewijd aan deze evaluatie waarbij een compliment uitgaat naar onze inwoners over de wijze waarop zij afval aanbieden.

Met vriendelijke groet,

BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN RENKUM

de secretaris, M.G.M. (Maurits) van de Geijn

de burgemeester, A.M.J. (Agnes) Schaap